بهانه یهود در موردنسخ و شبهه ی تغییر و تبدیل در علم خدا در آیه ی106 سوره ی بقره
اگر قائل به نسخ شویم باید علم خداوند را نیز مانند علم بندگانش دانسته و آن را قابل تغییر و تبدیل بدانیم![1]
توضیح سخن؛ هر آیه ای که از جانب خداوند صادر میشود، با عنایت به این مطلب است که خداوند مصلحت عموم مردم را در نظر گرفته- و بر طبق آن مصالح- آیه ای را به عنوان قانون نازل می‌کند. بنابراین، اگر آیه ی نازل شده از بین برود مصلحت آن نیز از بین می‌رود به گونهای که حتی اگر آیه ی دیگری نیز جایگزین آیه ی منسوخ شود، مصلحت اولیه جبران نخواهد شد! بر همین اساس باید قائل به تغییر و تحول در علم خدا بشویم، در حالی که علم خداوند أزلی و تغییر ناپذیر است. از اینرو نسخ آیه نیز صحیح نخواهد بود!
جواب: قرآن کریم در انتهای آیه ی مورد بحث با یک اشاره ی کوتاه و مفید به این مطلب پاسخ داده و میفرماید: «أ لَمْ تَعْلَمْ أنَّ اللّهَ عَلَىَ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»، مفهومش این است که؛ آیا نمی‌دانی خداوند قادر خواهد بود مصلحتی را بهتر از مصلحت اولیه یا مثل آن بیاورد؟![2]
تغییر در احکام از ناحیه ی خداوند نشان دهنده ی علم گسترده و قدرت بی‌کران قانونگذارِ جهان است. به همین جهت مسئله ی نسخ، تغییر در علم ازلی حق تعالی نیست بلکه نسخ، نسبت به خداوند تنها بیانِ محدود بودنِ ظرفِ زمانِ حکم است. لهذا گفته اند: نسخ به تخصیصِ زمانی بازگشت نموده و نسبت به بندگان، رفع حکم است. چنانکه بداء تنها نسبت به انسانها بداء است؛ زیرا خداوند از أزل تا أبد علم شهودی به اشیاء داشته، به موقع و بر طبق مقطعِ زمانیِ مشخص پدیده ی جدید را حادث و پرونده ی پدیده ی سابق را می‌بندند.
