علم مجازی، آمیخته با خودخواهی و تکبر در آیه ی 103 سوره ی بقره
«لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ لَّوْ کأنُواْ یَعْلَمُونَ»؛ واژهی «مَثُوبَة» به معنای «ثواب»،[1] «أجر»[2] و پاداش است. این بخش از آیه میفرماید: منافع و پاداشی که در نزد خدا وجود دارد، بهتر از آن مثوبت و منافعى است که یهود می خواهند از سحر و کفر به دست آورند.[3] یهودیان بر این نکته واقف بودند که پاداش الهی در آخرت بهتر از اجر دنیوی و آن چیزی است که در دنیا به دست میآورند اما در عین حال با دستور خدا مخالفت میکردند.
سؤال: اگر مطلب به نقل از قرآن کریم چنین است و اینان علم داشتند که اجر اُخروی بهتر و بالاتر از بهره ی دنیاست، چرا در این آیه از جمله ی «لَّوْ کأنُواْ یَعْلَمُونَ» استفاده شد؟
جواب: برای این مسئله چند وجه بیان شده که به دو وجه اشاره میشود:
الف) با این که یهود به بطلان عملِ خود علم داشت، خداوند علم آنها را به منزله ی جهل دانسته زیرا آنان به علم خود عمل نکردند.[4]
ب) مقصود این نیست که آنان جاهل و نادانند، بلکه همانند این است که انسان در مقام اندرز به دوست خود می گوید: آنچه که تو را به آن راهنمایى میکنم براى تو خیر است اگر عواقبش را درک کنى و حولِ آن اندیشه بنمایى.[5]
[1]. قرشى، سید على اکبر(1371هـ ش)ج1، ص322؛ بلاغى نجفى، محمد جواد(1420هـ ق)ج1، ص113؛ صالحى اندیمشکى، محمد(1383هـ ش)المتن، ص16.
[2]. طبرسى، فضل بن حسن(1372هـ ش)ج1، ص342؛ فضل الله، سید محمد حسین(1419هـ ق)ج2، ص141؛ اندلسى، ابوحیان محمد بن یوسف(1420هـ ق)ج1، ص537.
[3]. ر.ک: طباطبایى، سید محمد حسین(1417هـ ق)ج1، ص237.
[4]. طب‍رس‍ی، فضل بن حسن(1428هـ ق)ج1، ص68.
[5]. طبرسى، فضل بن حسن(1372هـ ش)ج1، ص342.
