دو واژه ی «إقرار» و «شهادت»
سؤال: آیا بین دو واژه ی «إقرار» و «شهادت» تفاوتی وجود دارد؟
جواب: برخی از مفسران معتقدند این دو مفهوم با یکدیگر متفاوتند؛ آنان می گویند: «شهادت»، به إقراری گفته می شود که با آن علم و إثبات و یقین حاصل میشود. در حالی که این علم و یقین به وسیله ی «إقرار» به وجود نمی آید. بر همین اساس، منافقان به پیامبر اکرم صل الله علیه و آله می گفتند: «نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ»، و حال آن که خداوند آنان را دروغگو نامید؛ زیرا علم و یقین که لازمه و شرطِ شهادت است با این عده نبود. و اگر به جای «نَشهَدُ» از واژه ی «نُقِرّ» استفاده مینمودند، دروغگو معرفی نمیشدند.[1]
و لکن؛ این تفاوت ناتمام است؛ زیرا شهادت و نیز إقرارِ هر کدام ممکن است به چند صورت حاصل شود. و سِرّ تکذیب منافقان آن است که آنان از عقیدهی خود خبر داده و گفتند: ما معتقدیم که تو پیامبری. در حالی که آنان چنین عقیدهای نداشتند؛ زیرا باطناً کافر بودند و چون خبر اینان مطابق با مخبرًعنه- یعنی اعتقادِ باطنی آنان- نبود، خداوند آنان را تکذیب کرد. بنابراین، منافقان از واقع خبر ندادند بلکه از عقیدهی خود خبر دادند و اگر از واقع گزارش میدادند، صدقِ خبری آنان محفوظ بود. اما صدق مُخْبری بحث خاص خود را دارد. غرض آنکه، فرق یاد شده بین اقرار و شهادت ناصواب است.[2]
