«بَلَداً ءَامِناً»؛ این بخش از
آیه، به دو درخواست و دعا اشاره دارد:
الف) «رَبِّ اجعَل هَذَا بَلَداً»؛
سرزمین مکه تا آن روز و قبل از این دعا، به صورت شهر نبود، لکن خدای تعالی به برکت
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام آن مکان را تبدیل به
شهر نمود.
ب) «آمِناً»؛ که این شهر، أمن و أمان
باشد. به همین جهت چنین گفته شده: «أی؛ ذا أمن، کما یقال: بلد أهل، أی؛ ذو أهل».
روایاتی که پیرامون بحث امنیت در سرزمین
مکه وارد شده است، به دو دسته تقسیم میشود:
دستهی اول: روایاتی که میفرمایند: قبل از دعای حضرت
ابراهیم علیه السلام سرزمین مکه أمن بود، چنانکه
در روایتی آمده است: «وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صل الله علیه السلام یَوْمَ فَتْحِ مَکَّةَ إِنَّ
اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى حَرَّمَ مَکَّةَ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ
الْأرْضَ فَهِیَ حَرَامٌ إِلَى أنْ تَقُومَ السَّاعَةُ لَمْ تَحِلَّ لِأحَدٍ
قَبْلِی وَ لا تَحِلُّ لِأحَدٍ مِنْ بَعْدِی وَ لَمْ تَحِلَّ لِی إلا سَاعَةً مِنَ
النَّهَار».
دستهی دوم: روایاتی که می فرمایند: این سرزمین با
دعای حضرت ابراهیم علیه السلام حرم الهی و مأمن
مردم شد و پیش از آن همانند سایر بلاد بود. دلیل این سخن، کلام نبی مکرم اسلام صل الله علیه السلام
است که فرمود: «إِنَّ إِبْرَاهِیمَ حَرَّمَ مَکَّةَ وَ إِنِّی حَرَّمْتُ
الْمَدِینَةَ».
آنگاه مرحوم طبرسی در جمع بین این دو دسته از روایات می فرماید: «و إنما
تأکدت حرمته بدعائه»، یعنی با دعای حضرت ابراهیم علیه السلام حرمت مکه تاکید شده است.