وجه أحسن بودن و جذابیت رنگ خالصِ الهی
«وَ مَنْ أحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً»؛ کلمه ی «مَنْ»- استفهام انکاری[1]- مبتداء، «أحسَنُ»- اسم تفضیل[2]- خبر[3] و «صِبغَة» تمییز و منصوب است.[4] بنابراین، لحن آیه استفهامی و لکن به معنای انکار و نفی است. و لهذا می فرماید: چه رنگی از رنگ خداوند جذابتر، زیباتر و بهتر است؟ به معنای دیگر؛ هیچ رنگی زیباتر از رنگ الهی نیست، چرا که رنگ الهی یعنی دین خالص پروردگار و پرستش خالص توحیدی. این نکوئی، جذابیت و أحسن بودن از چند جهت است:
الف) از جهت «آفرینش»؛ چنانکه فرمود: «الَّذِى أحْسَنَ کُلَّ شَىْءٍ خَلَقَهُ»«سجده/7»، بر این اساس، زیباتر از این نظام هستی که آفریده ی خداوند است، وجود ندارد زیرا اگر زیباتر از آن ممکن بود خداوند آن را میآفرید.
ب) از جهت «حکم و فرمان»؛ چنانکه فرمود: «وَ مَنْ أحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْماً لِّقَوْمٍ یُوقِنُون»«مائده/50»، در این صورت، هیچ دین و مکتبی به زیبایی امر و حکم خداوند نیست.
ج) از جهت «دین و مجموعه ی قوانین»؛ چنانکه فرمود: «وَ مَنْ أحْسَنُ دِیناً مِّمَّنْ أسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِن»«نساء/125»، رمز و راز حصر زیبایی در دین، این است که دین الهی مایه ی تزکیه ی نفس و شکوفایی فطرت و عقل است. و لکن رنگی که غیر الهی باشد تنها مایه ی فریب و تدلیس نفس است، چنانکه فرمود: «وَ قَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا»«شمس/10».[5]
[1]. خسروانى، على رضا(1390هـ ق)ج1، ص181؛ حسینی شیرازی، سید محمد(1424هـ ق)ج1، ص184؛ داور پناه، ابوالفضل(1375هـ ش)ج3، ص16۸.
[2]. همان؛ صافى، محمود بن عبدالرحیم(1418هـ ق)ج1، ص280.
[3]. عکبرى، عبدالله بن الحسین(1419هـ ق)ص41؛ حائرى تهرانى، میر سید على(1377هـ ش)ج1، ص321؛ آلوسى، سید محمود(1415هـ ق)ج1، ص395.
[4]. مصطفوی، حسن(1380هـ ش)ج2، ص207؛ نجفی خمینی، محمد جواد(1398هـ ق)ج1، ص300؛ عکبرى، عبدالله بن الحسین(1419هـ ق)ص41.
[5]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج7، ص254-252.
