دلائل تحریم سحر از دیدگاه اسلام در آیه ی 103 سوره ی بقره
اثرات منفی و شومِ سحر، بسیار فراوان است. و همین امر، موجب تحریم این پدیده ی نامیمون شده است که در اینجا برای نمونه به دو دلیل از دلایل تحریمِ سحر اشاره میشود:
دلیل اوّل: ساحر مشرک است، چون مشرک به کسی گفته میشود که برای خداوند شریک قائل شود یا ادعای انجام اموری را بنماید که تنها از حضرت حق ساخته است. ساحر نیز فردی از خود راضی است که مردم را با کارهای خیال پردازانهاش مسحور نموده و خود را برای مردم به عنوان یک پناه جلوه میدهد در حالی که عمل او به همراه پناهگاهش- هر دو- کذب بوده، و پناه حقیقی تنها از آنِ خداوند است.[1] در حدیثی منسوب به نبی مکرم اسلام صل الله علیه و آله چنین آمده میخوانیم: «سَاحِرُ الْمُسْلِمِینَ یُقْتَلُ وَ سَاحِرُ الْکُفَّارِ لا یُقْتَلُ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ لِمَ لا یُقْتَلُ سَاحِرُ الْکُفَّارِ قَالَ لِأنَّ الْکُفْرَ أعْظَمُ مِنَ السِّحْرِ وَ لِأنَّ السِّحْرَ وَ الشِّرْکَ مَقْرُونَانِ».[2] با کمی دقت در حدیث مزبور متوجه خواهیم شد که حضرت، گناه شرک و سحر را در یک رتبه قرار دادهاند.
بنابراین، می توان گفت: دین مقدس اسلام به جهت آن که گرایش مردم به سمت خدا خالص بوده و لحظه ای از او غافل نشوند، مسئله ی سحر را تحریم نمود.
دلیل دوّم: سحر، اغراء به جهل است، اسلام در زمانی ظهور کرد که جاهلیتِ عرب در افکار و اعمال جاهلانه ی خود فرو رفته بود. بر همین اساس، هدف این دین مقدس از تحریمِ سحر، قبل از هر چیزی، رشدِ فرهنگی و فکری جامعه بوده است. و سحر چون یک عملِ انحرافى و نوعی خدعه و نیرنگ است طبعا روحیاتى هماهنگ با آن را نیز میطلبد، از اینرو ساحران بدون استثناء افرادى متقلب و خدعهگرند که از مطالعه و بررسى روحیات و اعمالشان خیلى زود می توان آنها را شناخت.[3]
پس، بی جهت نیست که خداوند ساحر را مفسد میخواند، زیرا خدای تعالی در جریان گرد آمدنِ سحره ی فرعون- و انجام عملیات سحر- در آیه ی ۸۱ از سوره ی یونس چنین فرمود: «فَلَمَّا ألْقَوْاْ قَالَ مُوسىَ مَا جِئْتُم بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللَّهَ سَیُبْطِلُهُ إِنَّ اللَّهَ لا یُصْلِحُ عَمَلَ الْمُفْسِدِینَ».[4]
خلاصه آن که؛ سحر برخلاف فضائل انسانی و در تضاد با کرامت بشری است؛ این پدیده ی شوم، عامل فخر اندوزی، غرور و تکبّر، إشاعه ی دروغ، إفتراق و جدائی و موجبات بدبینیِ انسان را فراهم میآورد. بنابراین، سحر نه تنها مشکلی را حل نمیکند بلکه بر مشکلات نیز میافزاید. اگر داروی طبیب، درد را تسکین می بخشد، لکن سحر، دردِ دردمندان را شدیدتر مینماید.
[1]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج۵، ص۷۰۶-۷۰۲.
[2]. حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد(1363هـ ش)ج1، ص214؛ یعقوب، جعفری(1376هـ ش)ج1، ص307؛ کلینى، محمد بن یعقوب(1407هـ ق)ج7، ص260.
[3]. مکارم شیرازى، ناصر(1421هـ ق)ج10، ص32.
[4]. ر.ک: نجفی خمینی، محمد جواد(1398هـ ق)ج7، ص176؛ قرائتی، محسن(1383هـ ش)ج5، ص251.
