نظام تربیتی در آیه 83 سوره ی بقره
«وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً»؛ و با مردم- أعم از یهود و غیر یهود هر که باشد- نیکو سخن گوئید.
- ماده ی چهارم: «نظام تربیتی»؛ عبارت است از معاشرت زیبا و مطلوب (أعم از مؤمنان و کافران).
لفظِ «قُولُوا» به مطلق معاشرت اشاره دارد- أعم از معاشرت در رفتار و یا گفتار- و این اطلاق از کلمه ی «ناس» به دست میآید، زیرا به جای «ناس» از واژه ی «لِلمُسلِمین» استفاده نشد.
در بیانی از حضرت امام باقر علیه السلام آمده است: «قُولُوا لِلنَّاسِ أحْسَنَ مَا تُحِبُّونَ أنْ یُقَالَ لَکُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یُبْغِضُ اللَّعَّانَ السَّبَّابَ الطَّعَّانَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ الْفَاحِشَ الْمُتَفَحِّشَ السَّائِلَ الْمُلْحِفَ وَ یُحِبُّ الْحَیِیَّ الْحَلِیمَ الْعَفِیفَ الْمُتَعَفِّفَ».[1]
و تطبیق بر گفتار نیز از باب جری بر مصداق است. زیرا در روایات دیگری که پیرامون آیه ی مورد بحث آمده است اموری همچون؛ عیادت بیمار، حضور در تشییع جنازه و حضور در نماز جماعت نیز بر این آیه تطبیق شده است. از اینرو آیه ی مذکور به صورت مطلق بوده و أعم از قول و فعل است.
[1]. عیاشی، محمد بن مسعود(1380هـ ق)ج1، ص48؛ ابن بابویه(صدوق)، محمد بن على(1376هـ ش)النص، ص254؛ ابن شعبه حرانى، حسن بن على(1404هـ ق)ص300.
