بر آستان حضرت دوست

مطالب علمی و مذهبی
شنبه, ۹ تیر ۱۳۹۷، ۰۹:۵۶ ق.ظ

مقصود از «توبه»، در دعای حضرت ابراهیم و اسماعیل

«وَ تُبْ عَلَیْنَا»؛ توبه به معنای «بازگشت از گناه»،[1] و پشیمانی بر آن است.[2] لکن تعریف مزبور، در صورتی است که این واژه را به انسان نسبت دهیم. و اما اگر آن را به خداوند نسبت داده شود به معنای پذیرشِ توبه، لطف، مرحمت حضرت حق و توفیق بازگشت[3] و رجوع عبد به آغوش او خواهد بود.[4]-[5] چنان­که خدای تعالی در آیه­ ی 117 از سوره­ ی توبه لطف و عنایت الهی به مؤمنان را توبه نامید و فرمود: «لَّقَد تَّابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأنصَارِ...».

لازم به ذکر است؛ درخواست توبه از سوی انبیاء الهی به معنای توبه- یا همان پشیمانی- از گناه و معصیت نیست بلکه درخواست مذکور از قبیل شمول لطف الهی بر انبیاء و مؤمنان است. لهذا مرحوم طبرسی چنین می­نویسد: مقصود و هدفِ حضرت ابراهیم و اسماعیل  از این کلمات- یعنی؛ «وَ تُب عَلَینَا»- تسبیح حق تعالی، متعبد شدن به او، انقطاع کامل از خلق و بازگشت نهایی به خداوند بوده است. بر این اساس، به کار بردن لفظ توبه، دلیل بر ارتکاب گناه صغیره نیز نخواهد بود زیرا آنها از هر گناهی مبرّا و معصومند.[6]


[1]. اب‍ن ‌م‍ن‍ظور، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ک‍رم‌‏(1414هـ ق)ج‏1، ص233.

[2]. مصطفوى، حسن‏(1430هـ ق)ج‏1، ص399.

[3]. طنطاوى، سید محمد(1407هـ ق)ج‏1، ص273.

[4]. زحیلى، وهبة بن مصطفى(1418هـ ق)ج‏1، ص312.

[5]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج7، ص75.

[6]. طبرسى، فضل بن حسن‏(1372هـ ش)ج‏1، ص394.



نوشته شده توسط سعید شریف دینی
ساخت وبلاگ در بلاگ بیان، رسانه متخصصان و اهل قلم

بر آستان حضرت دوست

مطالب علمی و مذهبی

«وَ تُبْ عَلَیْنَا»؛ توبه به معنای «بازگشت از گناه»،[1] و پشیمانی بر آن است.[2] لکن تعریف مزبور، در صورتی است که این واژه را به انسان نسبت دهیم. و اما اگر آن را به خداوند نسبت داده شود به معنای پذیرشِ توبه، لطف، مرحمت حضرت حق و توفیق بازگشت[3] و رجوع عبد به آغوش او خواهد بود.[4]-[5] چنان­که خدای تعالی در آیه­ ی 117 از سوره­ ی توبه لطف و عنایت الهی به مؤمنان را توبه نامید و فرمود: «لَّقَد تَّابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأنصَارِ...».

لازم به ذکر است؛ درخواست توبه از سوی انبیاء الهی به معنای توبه- یا همان پشیمانی- از گناه و معصیت نیست بلکه درخواست مذکور از قبیل شمول لطف الهی بر انبیاء و مؤمنان است. لهذا مرحوم طبرسی چنین می­نویسد: مقصود و هدفِ حضرت ابراهیم و اسماعیل  از این کلمات- یعنی؛ «وَ تُب عَلَینَا»- تسبیح حق تعالی، متعبد شدن به او، انقطاع کامل از خلق و بازگشت نهایی به خداوند بوده است. بر این اساس، به کار بردن لفظ توبه، دلیل بر ارتکاب گناه صغیره نیز نخواهد بود زیرا آنها از هر گناهی مبرّا و معصومند.[6]


[1]. اب‍ن ‌م‍ن‍ظور، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ک‍رم‌‏(1414هـ ق)ج‏1، ص233.

[2]. مصطفوى، حسن‏(1430هـ ق)ج‏1، ص399.

[3]. طنطاوى، سید محمد(1407هـ ق)ج‏1، ص273.

[4]. زحیلى، وهبة بن مصطفى(1418هـ ق)ج‏1، ص312.

[5]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج7، ص75.

[6]. طبرسى، فضل بن حسن‏(1372هـ ش)ج‏1، ص394.

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۷/۰۴/۰۹
سعید شریف دینی

نظرات  (۱)

سلام
ممنون ازذکر نکات ریز و جالب قرآنی.
پس با این تفاسیر دعاهای صحیفه ی سجادیه یا مناجات حضرت امیر هم همینطور بوده؟!

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی