مقصود از «توبه»، در دعای حضرت ابراهیم و اسماعیل
«وَ تُبْ عَلَیْنَا»؛ توبه به معنای «بازگشت از گناه»،[1] و پشیمانی بر آن است.[2] لکن تعریف مزبور، در صورتی است که این واژه را به انسان نسبت دهیم. و اما اگر آن را به خداوند نسبت داده شود به معنای پذیرشِ توبه، لطف، مرحمت حضرت حق و توفیق بازگشت[3] و رجوع عبد به آغوش او خواهد بود.[4]-[5] چنانکه خدای تعالی در آیه ی 117 از سوره ی توبه لطف و عنایت الهی به مؤمنان را توبه نامید و فرمود: «لَّقَد تَّابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأنصَارِ...».
لازم به ذکر است؛ درخواست توبه از سوی انبیاء الهی به معنای توبه- یا همان پشیمانی- از گناه و معصیت نیست بلکه درخواست مذکور از قبیل شمول لطف الهی بر انبیاء و مؤمنان است. لهذا مرحوم طبرسی چنین مینویسد: مقصود و هدفِ حضرت ابراهیم و اسماعیل از این کلمات- یعنی؛ «وَ تُب عَلَینَا»- تسبیح حق تعالی، متعبد شدن به او، انقطاع کامل از خلق و بازگشت نهایی به خداوند بوده است. بر این اساس، به کار بردن لفظ توبه، دلیل بر ارتکاب گناه صغیره نیز نخواهد بود زیرا آنها از هر گناهی مبرّا و معصومند.[6]
ممنون ازذکر نکات ریز و جالب قرآنی.
پس با این تفاسیر دعاهای صحیفه ی سجادیه یا مناجات حضرت امیر هم همینطور بوده؟!