دو ویژگیِ پیامبر اسلام صل الله علیه و آله در آیه ی101 سوره ی بقره

«وَ لَمَّا جَاءَهُمْ رَ‌سُولٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ»؛ با عنایت به جمله ی «مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ»، مقصود از «رَسُولٌ» در این آیه، همان نبی مکرم اسلام صل الله علیه و آله است؛ آیه ی شریفه می فرماید: این رسول ما دو خصوصیت دارد:

الف) «مِن عِندِ الله» است؛ از سوی حضرت حق آمده است.

ب) «مُصَدّقٌ لِمّا مَعَهُم» است؛ تصدیق کنندهی تورات و انجیل شما است.[1]

2. تبیین برخی از واژگانِ آیه

به صورت اجمال، برخی از کلمات آیهی شریفه تبیین میشود:

الف) «نَبَذَ فَرِ‌یقٌ مِّنَ الَّذِینَ اُوتُوا الْکِتَابَ»؛ مراد از «فَرِیقٌ»- به قرینه ی «اُوتُوا الکِتَابِ»- علمای یهود است،[2] زیرا آنها مأمور بودند که حقایق را گفته و آن را کتمان نکنند، چنانکه آیه ی ۱۸۷ از سوره ی آل عمران به این مهم اشاره کرد و فرمود: «لَتُبَیِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لا تَکْتُمُونَهُ»، در حالی که چنین نکردند!

ب) «مِنَ الَّذِینَ اُوتُوا الْکِتَابَ کِتَابَ اللَّهِ»؛ لفظِ «کِتابَ الله»، مفعولِ کلمهی «نَبَذَ» است.[3] مقصود از «کِتابَ الله»، تورات،[4] انجیل[5] و یا قرآن[6] است.

ج) «وَرَ‌اءَ ظُهُورِ‌هِمْ»؛ «وَرَاء» یعنی پشت سر، «ظُهُور»- جمعِ «ظَهْر»- به معنی «پشتها» و کنایه از ترک عمل می کند. میفرماید: جمعی از آنان کتاب خدا را پشت سر انداختند، به طوری که خود را به تجاهل و غفلت زدند، گویا اصلاً نمیدانند قرآن، حق و این پیامبر مصداق بارز آیات تورات و انجیل است. یعنی همان صفاتی که در آن دو کتاب برای پیامبر آخرالزمان نقل شده است، کاملاً بر این شخص منطبق است.

[1]. پیرامون این مسئله، در آیهی 89 از همین سوره توضیحاتی داده شده است.

[2]. ابن عجیبه، احمد(1419هـ ق)ج‏1، ص143؛ زحیلى، وهبة بن مصطفى(1422هـ ق)ج‏1، ص45؛ همچنین، ر.ک: طبرى، ابوجعفر محمد بن جریر(1412هـ ق)ج‏1، ص352.

[3]. اندلسى، ابوحیان محمد بن یوسف(1420هـ ق)ج‏1، ص52؛ مغنیه، محمد جواد(1424هـ ق)ج‏1، ص159؛ حقى بروسوی، اسماعیل(1405هـ ق)ج‏1، ص189.