مقصود از «عذاب مهیمن» در آیه ی 90 سوره ی بقره

«وَ لِلْکَافِرِ‌ینَ عَذَابٌ مُّهِین»؛ قرآن کریم یکی از عذاب های الهی را «عذاب مُهین» میداند که به معنای «عذاب خوارکننده»[1] است. و گاهی از این نوع عذاب به «صَغار» تعبیر میشود، چنانکه آیه ی 124 از سوره ی انعام در این رابطه می فرماید: «سَیُصِیبُ الَّذِینَ أجْرَ‌مُوا صَغَارٌ عِندَ الله...».[2]

با توجه به اعتقادات مغرورانه و خودبرتربینیهای بنی اسرائیل- همانند این که میگفتند: به جهنم نمیروند مگر ایّامی معدود، و همگی اهل بهشت هستند، و سایر اعتقادات مستکبرانه اشان- لازم بود که خداوند این چهره های مغرور و لجوج را با تحقیر کردن و خوار نمودن، عذاب دهد تا درد و رنج تحقیر دیگران را بچشند. چنانکه در بیانی از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام آمده است: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صل الله علیه و آله یَقُولُ مَنْ سُئِلَ عَنْ عِلْمٍ فَکَتَمَهُ حَیْثُ یَجِبُ إِظْهَارُهُ وَ یَزُولُ- تَزُولُ[3]- عَنْهُ التَّقِیَّةُ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مُلْجَماً بِلِجَامٍ مِنَ النَّار».[4]

[1]. کاشانى، ملا فتح الله‏(1336هـ ش)ج‏1، ص235؛ طیب، سید عبدالحسین‏(1378هـ ش)ج‏2، ص103؛ حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد(1363هـ ش)ج‏1، ص200.

[2]. ر.ک: میبدى، رشید الدین احمد(1371هـ ش)ج‏3، ص473.

[3]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏(1403هـ ق)ج‏2، ص72 و ج7، ص217.