چند نکته ی اجمالی پیرامون «نماز»
چند نکته ی اجمالی پیرامون «نماز»
«وَ أَقِیمُواْ الصَّلاةَ»؛ در بحث اقامه ی نماز به چند نکته اشاره میشود:
الف) نماز اولین جلوه ی عبادی و بهترین و مهمترین وسیلهی ارتباط و پیوند عبد با مولای خویش است؛[1] به همین جهت در آیه ی مذکور در سوره بقره آیه ی 42 ابتدا به نماز اشاره نمود.
ب) سفارش به نماز سیره ی مشترک در میان همه ی انبیاء عظام است، مثلاً در آیه ی 31 سوره ی مریم از زبان حضرت عیسی علیه السلام که کودکی در گهواره است، چنین میفرماید: «وَ جَعَلَنِی مُبَارَکاً أیْنَ مَا کُنتُ وَ أوْصَانِی بِالصَّلاةِ وَ الزَّکَاة»، و در آیه ی 12 از سوره ی مائده میفرماید: «وَ لَقَدْ أخَذَ اللّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَآئِیلَ ... لَئِنْ أقَمْتُمُ الصَّلاةَ ...» که در این آیه، پیمان بنی اسرائیل با دوازده رهبر و سرپرست، بر اقامهی نماز بوده است. و نیز در آیه ی 54 و 55 از سورهی مریم چنین فرمود: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِسْمَاعِیلَ ... وَ کَانَ یَأمُرُ أهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَالزَّکَاةِ». بنابراین، امر کردنِ اهل کتاب به اقامه ی نمازِ مسلمانان،[2] نه اصل نماز که حقیقتی مشترک، واحد و تغییر ناپذیر در همهی ادیان است، گواه مکلف بودنِ کافران به فروع است،[3] آنچنان که ملزم به پذیرش اصول هستند.[4]
ج) در ارتباط با «اقامهی نماز» و فرقی که بین عنوان مذکور و «خواندن نماز» وجود دارد باید چنین گفته شود: اقامه ی نماز در صورتی است که با قصد قربت، حضور قلب، توجه کامل، اخلاص و به جماعت باشد. بنابراین قیامِ به نماز، به صورت عام و مطلق بوده، همه ی شرائط نماز را فرا میگیرد، و در یک کلام یعنی نمازی که «تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَ الْمُنکَر»«عنکبوت/45» باشد.
بر این اساس، بین نماز و روزه فرق است؛ روزه فقط جنبه ی باطنی دارد اما نماز، هم جنبهی باطنی دارد و هم جنبه ی اجتماعی، و لکن وِجه ی اجتماعیِ آن مهمتر است. چنانکه در احادیث فراوانی به نقل از نبی مکرم اسلام صل الله علیه وآله و سایر ائمه ی معصومین علیهم السلام چنین میخوانیم: «لا صَلاةَ لِجَارِ الْمَسْجِدِ إلا فِی الْمَسْجِدِ»،[5] مفهوم اقامه ی نماز این است که فریضهی مذکور را به گونه ی بخوانیم که هم خود و هم جامعه ی پیرامون اصلاح شود. و حال آن که این مفهوم عالی و جامع، صرفاً با «إقْرَؤا» و «صَلُّوْا» به دست نمی آید.
متشکر از شما
بسیار خوب