بیان چند نکته¬ی تفسیری پیرامون کلمه¬ی «بنی إسرائیل»
. بیان چند نکته ی تفسیری پیرامون کلمه ی «بنی إسرائیل»
«یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ»؛ در ارتباط با جمله ی مزبور به سه نکته اشاره میشود:
الف) کلمه ی «إبن» دو جمع دارد: یکی، «أبنَاء» و دیگری، «بَنون»؛[1] هنگامی که «بَنون» منادای مضاف قرار گیرد منصوب میشود- یعنی «یا بَنین»- که در حال اضافه، نون جمع ساقط گشت و تبدیل به «یا بَنی» شد.[2]
کلمه ی «اسرائیل» مرکب از دو کلمهی «إسر»- یعنی عبد- و «ئیل»- یعنی الله- است که در مجموع معنای آن «عبدالله» میشود، همچنین؛ کلماتی همانند «میکائیل» و «جبرائیل» نیز به معنی عبدالله هستند که در روایات بدانها اشاره شده است.[3] اسرائیل لقب حضرت یعقوب علیه السلام و ایشان نیز فرزند حضرت اسحاق علیه السلام است.[4] و ظاهر آن است که مقصود از بنی اسرائیل، مطلقِ فرزندان جناب یعقوب علیه السلام باشند.[5]
ب) خطاب در کلمه ی «بنی اسرائیل» چگونه خطابی است؟
بعضی از خطابها فقط برای سرزنش مخاطب به کار میرود اما برخی دیگر از آنها «تشریفی» بوده و گویای شرافتِ مخاطب است؛ بر این اساس، خطابی که در آیهی مذکور به کار رفته، «تشریفی» است[6] یعنی به فرزندان یعقوب علیه السلام میفهماند؛ پدرشان کیست؟ (یعقوب) و لقبش چه بود؟ (عبدالله).
ج) مراد از «بنی اسرائیل» در این آیه یهودیان هستند و شامل مسیحیان نمیشود؛ چون قضایایی که آیه ی مورد بحث پرده از آن برمیدارد مربوط به یهودیانی است که خود را نژاد برتر میدانستند! ولی در آیات دیگر، شامل مسیحیان نیز میشود، همانگونه که عنوان «بنی اسرائیل»، مورد خطاب حضرت مسیح علیه السلام قرار میگرفت، چنانکه فرمود: «وَ إِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ»«صف/6».[7]
[1]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1412هـ ق)ص148؛ ابیارى، ابراهیم(1405هـ ق)ج8، ص71.
[2]. یعقوب، جعفری(1376هـ ش)ج1، ص149.
[3]. طوسى، محمد بن حسن(قرن14ق)ج1، ص180.
[4]. حسینى همدانى، سید محمد حسین(1404هـ ق)ج1، ص134.
[5]. حسینى جرجانى، سید امیر ابوالفتوح(1404هـ ق)ج2، ص554.
[6]. اندلسى، ابوحیان محمد بن یوسف(1420هـ ق)ج1، ص281.
[7]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج4، ص26.